بررسی کتاب‌های علوم تجربی دورة اول متوسطه از نظر میزان توجه به تربیت زیستی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته علوم محیط زیست، دانشگاه زنجان

2 استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشگاه زنجان

چکیده

آموزش‌های محیط‌ زیستی می‌تواند سرمایه‌گذاری عمده‌ای برای تبدیل‌شدن دانش‌آموزان به شهروندانی مسئولیت‌پذیر و فعال در زمینه محیط‌زیست به منظور حفاظت از آن باشد. این آموزش‌ها می‌تواند به عنوان ره‌آوردی با ارزش، به نسل‌های آینده نیز منتقل شود. هدف اصلی پژوهش، بررسی میزان توجه به آموزش محیط زیست است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با تکنیک ابزار فهرست وارسی محقق ساخته شامل 12 گویه اصلی: آب، جمعیت، خاک، تغییرات اقلیم، تنوع زیستی، آلاینده‌های انسان ساز، تلاش برای احیای کره زمین، تثبیت آب و هوا، استفاده موثر از منابع زمین، ریشه کنی فقر، استفاده‌های غیر شهری از سرزمین و آموزه‌های اخلاقی حفاظت از محیط زیست و 136 گویه فرعی استفاده شده است. کل کتاب‌های علوم تجربی دوره اول متوسطه سال تحصیلی 96-1395 در سه بخش متن، تصویر و فعالیت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابر این جامعه و نمونه آماری یکسان می‌باشد. این پژوهش کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی است. یافته‌ها نشان می‌دهد، بیشترین میزان توجه به آموزش‌های محیط‌زیست به ترتیب در کتاب‌ علوم تجربی پایه نهم، هفتم و هشتم بوده است که به ترتیب در متن، تصویر و فعالیت-های کتاب‌های علوم تجربی طرح شده‌اند. گویه‌های محیط زیستی قابل توجهی، در حد این کتاب و دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته ‌است ولی به برخی گویه‌ها یا توجهی نشده، یا به اندازه کافی مورد تاکید قرار نگرفته‌اند که با توجه به نقش کتاب درسی در بهبود رفتار دانش آموزان، نیازمند توجه بیشتر می‌باشد. از جمله این موارد توجه به امنیت و تهدیدات محیط زیست در زندگی بشر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studing Naturul Sciences Textbooks of Junior High School in terms of the Extent of Attention Paid to Students, Environmental Education

نویسندگان [English]

  • Iraj Mohammadi 1
  • AbbasAli Zamani 2
  • Abdolhossein Parizanganeh
1 M.A of Environment Sciences, Zanjan University
2 Assistant Professor Dept.of Environmental Science of Zanjan University
چکیده [English]

Environment education at schools can act as an asset to help make students committed, responsible and active adults and citizens regarding environmental issues. As a result of their behaviours originating from acquired knowledge, attitudes and skills in this regard, the damage to environment is prevented and it is, accordingly, protected. The education can be transferred to the future generations as a valuable heritage. The current study aimed to study the degree of attention paid to environment education in natural sciences textbooks in terms of text, illustration and activities. The data collection procedure in this applied research was a descriptive survey. Considering the nature and aims of the study, the researcher employed content analysis by using checklist evaluation. The subjects and concepts of environment were represented in 12 main questionnaire items and 136 minor items. These main items included: water, population, soil, climate change, environment variety, human-made pollutants, attempt for earth rebirth, climate stability, effective use of earth resources, poverty eradication, non-civil use of land and moral teachings of environment protection. The results show that the most attention to the items of environment education was paid to in the first grade textbook of sciences .In addition, the next highest degrees of attention to the education were found in the textbooks of grades 9, 7 and 8, respectively. The significance of some items was observed but some items were totally or partially overlooked, signifying the point that more attention to these items can result in the improvement of students environment behaviours.

کلیدواژه‌ها [English]

  • checklist evaluation
  • Content Analysis
  • environment education
  • natural sciences textbook